STANOWISKO GŁÓWNEGO INSPEKTORATU PRACY

Z 21 GRUDNIA 2012 R.

W SPRAWIE FINANSOWANIA PRZEZ PRACODAWCĘ ZAKUPU OKULARÓW DLA PRACUJĄCYCH NA LAPTOPACH

Z § 8 ust. 1 rozporządzenia z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU nr 148, poz. 973) wynika, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Przywołany § 8 rozporządzenia należy interpretować łącznie z § 2 pkt 4, z którego wynika, że obowiązek wynikający z § 8 dotyczy pracowników użytkujących w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, tj. zatrudnionego u danego pracodawcy na cały etat. Rozporządzenie nie uzależnia obowiązku zapewnienia okularów od rodzaju monitora, wymienia bowiem ogólnie monitory ekranowe, jakimi są również monitory ciekłokrystaliczne, co wynika wprost z § 2 pkt 1: „ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:monitorze ekranowym - należy przez to rozumieć urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu”.

Zatem z § 8 cytowanego rozporządzenia z 1 grudnia 1998 r. nie wynika, że obowiązek refundowania kosztów okularów korygujących wzrok dla pracowników dotyczy jedynie pracowników zatrudnionych przy komputerach stacjonarnych. Warunkiem jednak jest, aby monitor ekranowy stanowił stałe wyposażenie stanowiska pracy danego pracownika, w tym sensie, że jego stanowisko pracy może zostać zaliczone do grupy stanowisk pracy objętych przepisami rozporządzenia.

Wyłączenie pracowników zatrudnionych przy przenośnych komputerach (laptopach) spod działania tego rozporządzenia może mieć miejsce wtedy, gdy ich czas pracy jest mniejszy niż połowa dobowego wymiaru czas pracy lub laptop nie jest przeznaczony do użytkowania na danym stanowisku pracy, co wynika z § 3 pkt 4 rozporządzenia.

W ocenie Głównego Inspektoratu Pracy również pracownicy zatrudnieni przy monitorach ekranowych komputerów przenośnych (laptopów) mogą być uznani za pracowników, którym przysługują okulary korygujące wzrok refundowane ze środków pracodawcy, jeżeli laptop jest narzędziem pracy pracownika przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy.

PISMO DEPARTAMENTU NADZORU I KONTROLI

GŁÓWNEGO INSPEKTORATU PRACY

Z 23 LUTEGO 2011 R.

W SPRAWIE STOSOWANIA OKULARÓW KORYGUJĄCYCH WZROK PRZY LAPTOPACH

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973) stanowi implementację dyrektywy Rady z 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 87/391/EWG). 

Z obu przepisów wynika, że regulacje w nich zawarte nie dotyczą systemów przenośnych nie przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy (§ 3 pkt 4 rozporządzenia oraz art. 1 ust. 3 pkt d dyrektywy). Z tego względu nie można ich wprost odnieść do stanowisk pracy wyposażonych w laptop.

Zgodnie jednak z założeniami dyrektywy, zawartymi w preambule, celem jest zapewnienie „wyższego poziomu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników”, jak również aspektów ergonomicznych, które „mają szczególne znaczenie w przypadku stanowisk pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe”. Warto podkreślić, że krajowe przepisy implementujące dyrektywę mają analogiczne założenie. 

Aspekty ergonomiczne dotyczą zaś eliminowania lub ograniczania następujących zagrożeń:

• związanych z pozycją ciała przy pracy na takim stanowisku – czyli z długotrwałym utrzymywaniem wymuszonej pozycji ciała (siedzącej), często bez możliwości jej zmiany. Może to prowadzić do uszkodzeń w obszarze układu mięśniowo-szkieletowego. Skutkiem nadmiernego obciążenia statycznego w nieneutralnej pozycji mogą być dolegliwości tego układu. Należą do nich np. zwyrodnienia odcinka szyjnego kręgosłupa – przy niewłaściwie umieszczonym ekranie (ustawionym z boku i wymuszającym skręcenie głowy w celu jego obserwacji); odcinka piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa – przy krześle niewłaściwie dopasowanym do możliwości fizycznych pracownika (kąt pochylenia oparcia, dopasowanie kształtu oparcia); powstawanie żylaków w wyniku ucisku przestrzeni podkolanowej – przy niewłaściwie ustawionej wysokości siedziska (zbyt wysoko ustawione krzesło i brak podnóżka); powstawanie cieśni rowka nerwu łokciowego – przy ucisku ostrych krawędzi biurka na podparte o nie łokcie; pojawienia się zespołu cieśni kanału nadgarstka - przy niewłaściwym podparciu lub ułożeniu dłoni względem przedramienia (nieutrzymywanie kąta 1800 między dłonią a przedramieniem),

• dla oczu i wzroku pracowników – w wyniku ciągłej obserwacji ekranu (np. w celu sprawdzania poprawności wyświetlanych danych). Wpływ na to ma m.in.: jakość obrazu (jakość ekranu), usytuowanie monitorów względem linii wzroku czy odległość od oczu pracownika,

• wynikających z wpływu środowiska pracy na pracownika – na co składa się przestrzeń w obrębie stanowiska pracy, parametry oświetlenia, wilgotność powietrza oraz poziom czynników szkodliwych, jak hałas pochodzący od urządzeń umieszczonych na stanowisku pracy. 

Odnośnie pracowników (def. w § 2 pkt 4 rozporządzenia) świadczących pracę na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe ustawodawca przewidział możliwość partycypowania przez pracodawcę w kosztach okularów korekcyjnych na warunkach ustalonych w § 8 ust. 1. 

Jednocześnie GNN wystąpi do MPiPS (autora przepisu krajowego) z prośbą o interpretację z tego względu, że PIP nie może dokonać takiej interpretacji samodzielnie.